Zmiany klimatyczne dotykają każdego regionu świata. Topnieją polarne pokrywy lodowe, podnosi się poziom mórz i oceanów. Ekstremalne zjawiska pogodowe takie jak opady deszczu występują coraz częściej w niektórych regionach, podczas gdy inne cierpią z powodu coraz bardziej dotkliwych fal upałów i suszy, a oczekuje się, że zmiany te nasilą się w nadchodzących dziesięcioleciach. Jednym z głównych czynników przyspieszających zmiany klimatu jest emisja CO2 i nadmierne wykorzystywanie zasobów naturalnych. Często jednak myślimy o tych problemach jak o czymś odległym, co nas nie dotyczy. Jednak ten problem jest nam o wiele bliższy, niż większości mogłoby się wydawać. Dosłownie.
Zmarnowana energia
Budynki w Unii Europejskiej odpowiadają łącznie za 40% całkowitego zużycia energii i 36% emisji gazów cieplarnianych, które zgodnie ze sprawozdaniem Komisji Europejskiej do roku 2020 wynikają głównie z budowy, użytkowania, renowacji i rozbiórki budynków. Poprawa efektywności energetycznej budynków odgrywa zatem kluczową rolę w osiągnięciu ambitnego celu neutralności pod względem emisji dwutlenku węgla do 2050 r. zgodnie ze strategią Europejskiego Zielonego Ładu.
Obecnie około 75% zasobów budowlanych w UE jest nieefektywnych energetycznie. Oznacza to, że duża część zużytej energii jest marnowana. Takie straty energii można ograniczyć poprzez renowację istniejących budynków oraz dążenie do korzystania z inteligentnych rozwiązań i energooszczędnych materiałów przy budowie nowych domów.
Europa musi poprawić charakterystykę energetyczną swoich budynków. Renowacja istniejących budynków umożliwiłaby zmniejszenie całkowitego zużycia energii w UE o 5-6% i obniżenie emisji dwutlenku węgla o około 5%. Jednak średnio co roku renowacji poddawanych jest mniej niż 1% krajowych zasobów budowlanych (wskaźniki w państwach członkowskich wahają się od 0,4% do 1,2%). Należy co najmniej podwoić obecne tempo renowacji, aby osiągnąć te cele klimatyczne i energetyczne. Tak więc, zamiast koncentrować się wyłącznie na nowych budynkach, większym wyzwaniem jest przestawienie istniejących zasobów budowlanych na standardy niskoenergetyczne.
Brakująca wiedza
Obecnie właściciele budynków mieszkalnych często zlecają utrzymanie budynku profesjonalnej firmie zarządzającej nieruchomościami mieszkalnymi. Jest to praktyka istniejąca zarówno w Europie Zachodniej, jak i Wschodniej. Jednak w krajach byłego bloku wschodniego istnieje niejednorodna struktura własnościowa, a właścicielami są najczęściej osoby fizyczne, które mieszkają w swoich mieszkaniach stanowiących ich wyłączną własność.
Biegłość zarządcy nieruchomości mieszkalnych w administrowaniu budynkami i komunikacji z właścicielami odgrywa istotną rolę w poprawie ogólnych warunków i efektywności energetycznej budynku. Zazwyczaj zarządzanie budynkami mieszkalnymi jest świadczone przez prywatną firmę, która ma kilku konkurentów na rynku, z których wszyscy są zainteresowani świadczeniem odpowiednich usług. Zarządca budynku to osoba, która posiada wszelkie narzędzia do inicjowania i wdrażania projektów poprawiających efektywność energetyczną w budynkach.
Niestety wielu zarządców budynków mieszkalnych nie posiada wystarczającej wiedzy na temat tego procesu i nie są oni zachęcani do działania ani przez klientów/właścicieli, ani przez państwo. Dlatego też przy tworzeniu nowej polityki dotyczącej sposobów zwiększenia fali renowacji w Europie priorytetowo należy potraktować zarządców budynków mieszkalnych, ponieważ mogą oni odegrać najważniejszą rolę w doprowadzeniu zasobów budowlanych UE do stanu zerowego lub niskiego zużyciu energii i emisji CO2 do 2050 r.
“Aby osiągnąć cele w zakresie efektywności energetycznej budynków określone w dokumentach planowania rozwoju Łotwy (NAP 2027, NEKP 2030 oraz Strategia Renowacji Budynków), odpowiednio wykształceni administratorzy budynków posiadający kwalifikacje w dziedzinie efektywności energetycznej są niezbędni do wdrażania rozwiązań zwiększających efektywność energetyczną oraz do zapewniania właściwego utrzymania budynków po ich wdrożeniu” – mówi Ineta Geipele, kierownik Katedry Przedsiębiorczości Budowlanej oraz Ekonomiki i Zarządzania Nieruchomościami na Uniwersytecie Technicznym w Rydze (RTU).
Niwelowanie luk
Jednym z instrumentów wzmacniających wpływ zarządców budynków mieszkalnych mogłaby być dodatkowa lub obowiązkowa certyfikacja zarządców. Obecnie nie ma spójnych wymogów dla zarządców budynków mieszkalnych i tylko kilka państw członkowskich – w tym Łotwa, wymaga konkretnego wykształcenia, aby móc podjąć się zarządzania nieruchomością, co skutkuje nieuniknionymi lukami w umiejętnościach i kompetencjach podczas zarządzania budynkami, a zwłaszcza podczas organizowania procesów remontowych. W związku z tym niemieckie stowarzyszenie zarządców nieruchomości (Verband Immobilienverwalter Deutschland – VDIV) opracowało szkolenie dla lokalnych zarządców budynków mieszkalnych ukierunkowane na wdrażanie środków poprawy efektywności energetycznej w budynkach wielorodzinnych, które nosi nazwę Klimaverwalter (Administrator Klimatu).
“Doświadczenia z kursu jasno pokazują, że ochrona klimatu i budynku w nieruchomości mieszkalnej nie może się udać bez wykwalifikowanych zarządców budynków. Odgrywają oni kluczową rolę jako pośrednicy między właścicielami, najemcami, usługodawcami, firmami budowlanymi i doradcami energetycznymi, umożliwiającymi działania na rzecz poprawy efektywności energetycznej we wspólnotach mieszkaniowych” – mówi Prezes niemieckiego parasolowego stowarzyszenia zarządców nieruchomości (Dachverband Deutscher Immobilienverwalter – DDIV), Wolfgang D. Heckeler.
Zmiana kompetencji, zmiana postawy
Modułowy kurs certyfikacyjny “Certyfikowany administrator klimatu (DDIV/EBZ)” jest finansowany w ramach Krajowej Inicjatywy Ochrony Klimatu przez Federalne Ministerstwo Środowiska, Ochrony Przyrody i Bezpieczeństwa Jądrowego. W oparciu o różne fazy procesu renowacji kurs ten wykorzystuje bloki zajęć, webinaria i etapy samodzielnej nauki, aby przekazać wiedzę z zakresu budownictwa, technologii instalacji i prawa, jak również wiedzę na temat finansowania, aby móc kompetentnie uczestniczyć w procesach renowacji i je koordynować. Ponadto promowane są kluczowe kompetencje, na przykład w zakresie zarządzania projektami i konfliktami. Pierwsze pilotażowe szkolenie ukończyło 22 słuchaczy – zarządców budynków mieszkalnych, którzy z powodzeniem wykorzystują zdobytą wiedzę w swojej codziennej pracy.
“Holistyczne zarządzanie budynkami dotyczy również ochrony budynków z punktu widzenia efektywności energetycznej. Stworzyliśmy dodatkową ofertę szkoleniową, która wypełnia ważną lukę i promuje kompetencje, które są niezbędne zwłaszcza dla menedżerów bez działów technicznych”, mówi Klaus Leuchtmann, Dyrektor generalny Europejskiego Centrum Szkoleniowego Sektora Mieszkaniowego i Nieruchomości (Europäisches Bildungszentrum der Wohnungs und Immobilienwirtschaft (EBZ)), wyjaśniając szczególne korzyści płynące z tego formatu.
Przed nami jeszcze długa droga. Posiadanie wykwalifikowanych zarządców budynków mieszkalnych nie wystarczy do osiągnięcia celów klimatycznych do 2050 roku. Jest miejsce na poprawę ogólnego wizerunku zarządcy budynków mieszkalnych – należy dołożyć wszelkich starań, aby zawód ten stał się bardziej atrakcyjny i szanowany w społeczeństwie ze względu na dużą rolę, jaką każdy zarządca odgrywa w procesie renowacji. Można to osiągnąć poprzez poprawę umiejętności administracyjnych kadry zarządzającej oraz zapewnienie przejrzystości usług i kosztów. Kolejnym ważnym elementem byłyby z pewnością większe korzyści finansowe lub dodatkowe fundusze, które mogłyby szybko poprawić jakość usług świadczonych przez zarządców budynków mieszkalnych.
Znaczenie zarządców budynków mieszkalnych jest poważnie niedoceniane – mogliby oni mieć największy wpływ na rozwiązanie wielu problemów związanych z efektywnością energetyczną w UE. Obecne nastawienie do tego zawodu musi się zmienić – to oni są liderami nadchodzącej fali renowacji. Nowy program szkoleniowy z pewnością ma na celu zmianę tych postaw. Rok 2050 może wydawać się odległy, ale jak już nie raz udowodniono, że czas mija z niewiarygodną prędkością.
Rozpocznij falę renowacji!
Profesjonalne szkolenia dla zarządców budynków mieszkalnych w Polsce i na Łotwie zostaną opracowane i zaprezentowane w 2022 roku. Więcej informacji już wkrótce, a tymczasem – zapisz się do newslettera i bądź gotów na podbój nadchodzącej fali renowacji!
Obecnie trwają prace nad opracowaniem i wdrożeniem programów szkoleniowych dla zarządców budynków mieszkalnych, koncentrujących się na wdrażaniu środków efektywności energetycznej w budownictwie wielorodzinnym. W Niemczech opracowano innowacyjne programy nauczania i szkolenia dla profesjonalnych zarządców nieruchomości mieszkalnych, które zostaną zreplikowane na rynku polskim i łotewskim. Projekt CLI-MA rozpoczął się w październiku 2020 r. i zakończy się w marcu 2023 r. Projekt realizowany jest w ramach Europejskiej Inicjatywy Klimatycznej (EUKI) 2020.